SỨC MẠNH TỪ NHỮNG TÒA THÁP CHỌC TRỜI
Nguyễn Linh
DẤU HIỆU CỦA MỘT THÀNH PHỐ
Giống như ở mọi thành phố, sau tiền và quyền lực, bạn muốn sức mạnh. Sau khi có sức mạnh, bạn muốn thiết lập một cái gì đó, để lại một cái gì đó cho thế giới. Tòa nhà chọc trời được sinh ra ở Hoa Kỳ, nhưng lớn lên ở Châu Á, nơi các tòa nhà cao tầng dường như đã trở thành cách duy nhất để tạo dấu ấn trên trường quốc tế. Xét cho cùng, một đường chân trời hùng vĩ là dấu hiệu của một thành phố mở cửa kinh doanh và tin tưởng vào sự phát triển trong tương lai.
Một tòa nhà chọc trời sẽ vươn cao hẳn so với môi trường xung quanh và thay đổi tổng quan đường chân trời. Chiều cao của một toà nhà chọc trời được lựa chọn không chỉ xuất phát từ nhu cầu sử dụng mà còn nhằm làm nổi bật nét đặc sắc, biểu tượng về sức mạnh kinh tế và giúp quảng bá hình ảnh và sức mạnh của thành phố. Khái niệm nhà chọc trời lần đầu tiên được sử dụng với những toà nhà có kết cấu khung thép cao ít nhất 10 tầng được xây dựng vào cuối thế kỷ XIX, là kết quả từ sự kinh ngạc của công chúng với chiều cao của những toà nhà được xây dựng tại khắp các thành phố như Chicago, New York, Philadelphia – Mỹ… Cách đây hơn một thế kỷ, các thành phố này đã chứng minh rằng tòa nhà chọc trời về cơ bản là một giải pháp cho một vấn đề kinh tế. Cho phép hàng trăm người và công ty ở cùng một nơi, là một cách tiếp cận hiệu quả để thúc đẩy mật độ đô thị, đưa ra một lợi thế cạnh tranh với thành phố. Người Ai Cập, họ xây dựng các kim tự tháp. Ở Pháp thời trung cổ, họ đã xây dựng tất cả những nhà thờ khổng lồ. Và trong thời hiện đại, họ đã xây dựng New York, Chicago. Vì vậy, thực sự, đó là một dấu hiệu của sức mạnh.
Sự phát triển bước ngoặt của nhà chọc trời nằm ở sự ra đời và các phát minh về công nghệ vật liệu như thép, kính, bê tông cốt thép, máy bơm nước và thang máy. Cho đến tận thế kỷ XIX, những công trình cao trên 6 tầng rất hiếm. Việc sử dụng cầu thang bộ cho nhiều tầng hoặc hệ thống bơm nước không có đủ khả năng bơm nước cao hơn 15m (50 ft) trở nên vô cùng bất tiện cho các cư dân thời đó. Nước Anh cũng có đóng góp một số công trình vào giai đoạn đầu của sự phát triển nhà chọc trời. Tòa nhà Shell Mez ở Luân Đôn có tổng số 12 tầng và chiều cao là 58m (190 ft) được hoàn thành năm 1886 đã đánh bại công trình "Tòa nhà Bảo hiểm" (10 tầng, cao 42m) tại Chicago cả về số tầng lẫn chiều cao. Công trình Khách sạn Grand Midland, hiện nay là St Pancras Chambers, ở Thủ đô Luân Đôn được hoàn thành năm 1873 với chiều cao là 82m (269 ft).
Khách sạn Grand Midland, hiện nay là St Pancras Chambers, Thủ đô Luân Đôn
Hầu hết những nhà chọc trời đầu tiên xuất hiện ở các đô thị lớn như New York, Luân Đôn, Chicago vào cuối thế kỷ XIX. Tuy nhiên, các công trình ở Luân Đôn sớm bị giới hạn chiều cao do than phiền của Nữ hoàng Victoria của Anh. Điều Luật này tồn tại đến năm 1950 mới được sửa đổi. Một số điều Luật liên quan đến thẩm mỹ và luật an toàn phòng hỏa cũng làm cản trở sự phát triển của nhà chọc trời ở lục địa Châu Âu vào nửa đầu thế kỷ XX. Ở thành phố Chicago, người ta cũng ra một điều Luật giới hạn chiều cao nhà chọc trời ở con số 40. Do vậy, New York là thành phố dẫn đầu trên thế giới về phát triển chiều cao của nhà chọc trời. Từ cuối thập niên 1930, nhà chọc trời cũng dần dần xuất hiện ở Nam Mỹ như São Paulo, Buenos Aires và ở Châu Á như Thượng Hải, Hồng Kông và Singapore. Trước sự khan hiếm về đất đai xây dựng cũng như tỉ lệ hoàn vốn và lợi nhuận trên diện tích sàn cao, nhà chọc trời trở thành một xu hướng phát triển chung của loài người.
PHÁ BỎ MỌI GIỚI HẠN
Kể từ khi cuộc đua lên bầu trời bắt đầu từ hơn một thế kỷ trước, độ cao một km dường như là một mục tiêu không thể đạt được. Tòa nhà mà nhiều người coi là tòa nhà chọc trời đầu tiên trên thế giới là Tòa nhà Bảo hiểm, được xây dựng vào năm 1885 tại Chicago bởi kỹ sư William LeBaron Jenney, chỉ cao 55 mét. Ngày nay, chiều cao của Toà nhà Bảo hiểm là hết sức bình thường, nhưng vào thời điểm xuất hiện nó đã thực sự gây kinh ngạc cho công chúng. Tòa nhà Empire State, New York nổi tiếng cũng vậy, được hoàn thành vào năm 1931 là tòa nhà chọc trời cao nhất thế giới trong hơn 40 năm, nhưng ngày nay nó chỉ đạt được chiều cao "khiêm tốn" là 381 mét (431 nếu chúng ta xem xét cả ăng-ten).
Tòa nhà Empire State, New York, Mỹ
Đến năm 2000, danh hiệu Tòa nhà cao nhất thế giới là Tháp đôi Petronas ở Kuala Lumpur, cao tới 452 mét, mỗi tòa. Vào năm 2012, người ta đã dự đoán năm 2020 là Kỷ nguyên của megatall - Tòa nhà chọc trời cao nhất thế giới với ít nhất tám tòa nhà megatall (có chiều cao 600 mét hoặc cao hơn) sẽ tồn tại trên toàn thế giới. Và thực tế là trong quý II năm 2020, đã có ba tòa nhà megatall tồn tại, đó là Burj Khalifa, Dubai (828 mét); Tháp Thượng Hải, Thượng Hải (632 mét) và Khách sạn Makkah Royal Clock Tower (601 mét), Ả Rập Saudi. Và người ta tiếp tục dự đoán có thể chỉ trong hai thập kỷ 2000-2020, chiều cao của tòa nhà cao nhất thế giới sẽ có nhiều hơn gấp đôi.
Trong chưa đầy một thế kỷ, mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn: Hoa Kỳ không còn là quốc gia xúc tác nguồn năng lượng và tài nguyên kinh tế của con người và ngành Xây dựng . Nếu chúng ta cuộn xuống bảng xếp hạng các tòa nhà cao nhất, chúng ta sẽ tìm thấy các tòa nhà gần như độc nhất ở Trung Quốc và Trung Đông. Vào đầu những năm 20 của thiên niên kỷ mới, mười tòa nhà chọc trời cao nhất thế giới gần như không vượt quá 500 mét, nhưng Burj Khalifa ở Dubai với 829 mét đã khiến tất cả các đối thủ của nó phải ngước nhìn. Biểu tượng mới của Dubai cao gần gấp đôi tòa nhà Empire State.
Nhưng vào năm 2021, Burj Khalifa của Dubai với danh hiệu là tòa nhà chọc trời cao nhất thế giới phải từ bỏ danh hiệu của mình bởi một công trình sẽ sớm xuất hiện và thay thế vị trí này, đó là Tháp Vương quốc (Jeddah). Tháp Jeddah, hay Tháp Vương quốc, hiện đang được gấp rút hoàn thành ở Ả Rập Saudi. Tháp Vương quốc là một kiệt tác của kỹ thuật kết cấu với kính avant-gardene, giữ cho nội thất luôn mát mẻ và có hệ thống thang máy sử dụng sợi carbo. Với 200 tầng, Tháp Vương quốc sẽ đạt 1008 mét, trở thành tòa nhà đầu tiên vượt qua mốc một km. Tòa tháp sẽ là niềm tự hào và niềm vui của Thành phố Kinh tế Jeddah, một dự án thương mại và dân cư trải rộng trên 5,3 triệu mét vuông và là một sự phát triển quan trọng cho toàn bộ khu vực. Mục tiêu là biến một khu vực quá cảnh thành một thành phố độc lập nơi mọi người có thể sống với một trung tâm thực sự tương tự như ở các đô thị hiện đại.
Tháp Burj Khalifa, Dubai với chiều cao 829 mét đã khiến cho tất cả đối thủ phải ngước nhìn
Dự án bắt đầu xây dựng vào năm 2013, đã trải qua nhiều lần trì hoãn nhưng được dự đoán sẽ sớm hoàn thành. Tuy nhiên, nếu nó được hoàn thành vào năm 2021, nó vẫn sẽ có thể giành được danh hiệu của World Tall Building tòa nhà cao nhất thế giới. Bảng xếp hạng các tòa nhà chọc trời cao nhất hành tinh bao gồm các công trình xây dựng ở Trung Quốc, Mỹ và UAE. Nhưng với Tháp Vương Quốc, giới hạn sẽ bị phá vỡ với một tòa nhà chọc trời cao một km, là năm mà một trong những điều tưởng tượng của con người sẽ trở thành sự thật, đạt tới 1.000 mét với một tòa nhà.
Tòa nhà chọc trời đang được xây dựng khắp nơi trên thế giới. Chiều cao đo được của tòa nhà chọc trời mới dường như tăng lên mỗi năm. Không chỉ là biểu tượng về vẻ đẹp hay sự thịnh vượng của các quốc gia, cao ốc chọc trời đã trở thành đòn bẩy biến các thành phố sở hữu chúng thành những trung tâm tài chính quốc tế. Vì thế , hôm nay tòa nhà cao nhất là ở Dubai, nhưng nhanh chóng có thể trở thành thứ hai, thứ ba hoặc hơn nữa xuống danh sách. Dù chưa khánh thành và bước lên vị trí tòa nhà cao nhất thế giới nhưng tháp Jeddah đã có nguy cơ bị tiếm ngôi bởi công ty kiến trúc AMBS vừa đề xuất xây dựng tòa nhà mang tên The Bride tại Basra, Iraq có chiều cao còn vượt tháp Jeddah. Và tương lai gần, trong những thế kỷ tới cũng không thể biết được thành phố nào sẽ có thể sẽ lại phá vỡ kỷ lục, khi mà bầu trời là giới hạn.
Tháp Jeddah sẽ trở thành tòa nhà đầu tiên vượt qua mốc một km