COVID19 KÍCH THÍCH XÂY DỰNG XANH
Nguyễn Linh
XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH XANH
Công trình xanh là công trình trong thiết kế, xây dựng hoặc vận hành giảm thiểu các tác động xấu và có thể tạo ra những tác động tích cực đối với khí hậu và môi trường của chúng ta. Công trình xanh bảo tồn tài nguyên thiên nhiên quý giá và nâng cao chất lượng cuộc sống. Các tiêu chí tạo nên công trình xanh bao gồm: Sử dụng hiệu quả năng lượng, nước và các tài nguyên khác; Sử dụng năng lượng thay thế (ví dụ năng lượng mặt trời); Có giải pháp hạn chế ô nhiễm, phế thải và tái chế, tái sử dụng; Đảm bảo chất lượng không khí của môi trường bên trong công trình; Sử dụng vật liệu không độc hại, có trách nhiệm và bền vững; Tính đến yếu tố môi trường trong thiết kế, thi công và vận hành; Tính đến chất lượng cuộc sống trong thiết kế, thi công và vận hành; Thiết kế đảm bảo phù hợp với biến đổi của môi trường.
Toronto là thành phố đầu tiên ở Bắc Mỹ áp dụng Luật yêu cầu và quản lý việc xây dựng các mái nhà xanh
Thành phố Toronto của Canada đã đưa ra Luật bắt buộc phủ xanh mái các tòa nhà công nghiệp và khu vực dân cư vào năm 2009. Toronto là thành phố đầu tiên ở Bắc Mỹ áp dụng Luật yêu cầu và quản lý việc xây dựng các mái nhà xanh. Yêu cầu về mái nhà xanh được chia thành các cấp độ để nâng cấp hoặc bổ sung mới với các công trình có tổng diện tích sàn lớn hơn 2.000 m². Yêu cầu về độ che phủ của mái xanh được tăng dần, khoảng từ 20-60% che phủ tùy thuộc vào kích thước của tòa nhà. Với yêu cầu về mái nhà xanh công nghiệp, áp dụng cho các đơn xin giấy phép xây dựng mới hoặc bổ sung cho các tòa nhà công nghiệp có tổng diện tích sàn là 2.000 m² trở lên, bao gồm cả việc phải sử dụng vật liệu lợp mái mát cho 100% không gian có sẵn trên mái, cũng như tuân thủ các biện pháp thực hiện quản lý nước mưa.
Tại Pháp, từ năm 2015, các tòa nhà khi được xây dựng tại nước này phải tuân thủ Luật môi trường với các tiêu chí xanh như sử dụng tấm năng lượng mặt trời trên mái mà, phủ xanh tòa nhà... Những mái nhà xanh có tác dụng cách ly, giúp giảm lượng năng lượng cần thiết để sưởi ấm một tòa nhà vào mùa đông và làm mát nó vào mùa hè. Luật môi trường yêu cầu một phần mái nhà phải được che phủ bởi cây cối và cho phép các doanh nghiệp xây dựng lựa chọn lắp đặt các tấm pin mặt trời để tạo ra điện thay thế.
Tiêu chí phủ xanh được áp dụng nhiều tại Đức và Australia. Đức là quốc gia có nhiều mái nhà xanh nhất trên thế giới và là quốc gia có kiến thức tiên tiến nhất về công nghệ mái xanh hiện đại. Những mái nhà xanh đã trải qua một thời kỳ hồi sinh ở Đức từ những năm 1960 và đã lan rộng khắp Châu Âu và Hoa Kỳ. Sự phổ biến ngày càng tăng của các mái nhà xanh không còn có thể được giải thích bởi lợi ích của chúng đối với việc giảm ô nhiễm không khí ở các thành phố đông dân cư. Những mái nhà xanh đóng góp vào môi trường và chất lượng cuộc sống theo nhiều cách khác nhau. Chính quyền địa phương ở Sydney, Melbourne và Adelaide - Australia đã đưa ra các hướng dẫn và chính sách để hỗ trợ cơ sở hạ tầng xanh và các hội đồng đã ước tính rằng có hơn 50 mái nhà xanh ở Melbourne với 80.000 mét vuông mái nhà và bức tường xanh trên khắp Sydney. Đối với khu vực Đông Nam Á, Singapore cũng là nước điển hình trong xây dựng các công trình xanh với hơn 600.000 mét vuông mái nhà và tường xanh…
Lĩnh vực xây dựng là rất cần thiết cho sự phục hồi kinh tế sau cuộc khủng hoảng do Covid 19 gây ra. Nó có thể nhanh chóng tạo ra một lượng lớn việc làm và liên quan đến các chuỗi giá trị sâu rộng của các doanh nghiệp nhỏ và lớn. Năm 2015, ngành Xây dựng chiếm 11-13% GDP toàn cầu. Nó thực sự là một nhà tuyển dụng lớn khi 7% tổng số việc làm toàn cầu hoặc 220 triệu việc làm phụ thuộc vào ngành này. Trên toàn cầu, 4,5 nghìn tỷ USD đã được chi cho việc xây dựng và cải tạo các tòa nhà trong năm 2018.
Việc xây dựng và vận hành các tòa nhà là nguyên nhân gây ra 40% tổng lượng khí thải carbon dioxide (CO2) liên quan đến năng lượng, thậm chí nhiều hơn cả giao thông hoặc công nghiệp. Các tòa nhà gây phát thải khí nhà kính (GHG) cả khi đang được xây dựng và trong suốt thời gian tồn tại lâu dài của chúng từ 30 đến 80 năm. Xu hướng này đang tăng nhanh vì diện tích sàn xây dựng sẽ tăng gấp đôi vào năm 2060 và nhu cầu năng lượng cũng đang tăng nhanh. Ngành Xây dựng sẽ tiêu thụ hơn một phần ba năng lượng cuối cùng trên toàn cầu. Nhu cầu năng lượng từ lĩnh vực xây dựng dự kiến sẽ tăng thêm 50% vào năm 2050. Và làm mát không gian là động lực chính của nhu cầu này, năng lượng cần để làm mát không gian dự kiến sẽ tăng gấp ba lần hiện tại.
Có thể nói, công trình xanh giúp lĩnh vực xây dựng có tiềm năng thắng kép, vừa cung cấp một công cụ mạnh mẽ để kích thích nền kinh tế, đồng thời chuyển toàn bộ lĩnh vực này sang một trạng thái mới và xanh hơn. Đối với các khoản đầu tư bổ sung nhỏ, các công trình xanh có thể tiết kiệm dài hạn rất nhiều chi phí và phát thải khí nhà kính (GHG). Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ước tính rằng việc xây dựng các tòa nhà bền vững sẽ tiết kiệm được 1,1 nghìn tỷ USD vào năm 2050. Do đó, vào thời điểm khủng hoảng toàn cầu này, một cơ hội để thay đổi hướng đi của lĩnh vực xây dựng và dành các khoản đầu tư cho công trình xanh. Các Chính phủ trên toàn cầu đang đề ra những chiến lược tốt nhất để đối phó với khủng hoảng, dưới áp lực thời gian rất lớn. Cần khẩn trương thay đổi con đường của lĩnh vực xây dựng để hướng tới các công trình xanh, hay thậm chí là các công trình không carbon.
Cần khẩn trương thay đổi con đường của lĩnh vực xây dựng để hướng tới các công trình xanh, hay thậm chí là các công trình không carbon.
Ứng phó với cuộc khủng hoảng nên là một khoản đầu tư cho tương lai. Các Chính phủ đã sử dụng thành công chương trình xây dựng xanh để giúp phục hồi sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Ví dụ, Hàn Quốc đã sử dụng các biện pháp kích thích đối với các công trình xanh kết hợp các chính sách chặt chẽ hơn với hỗ trợ tài chính. Quy tắc xây dựng xanh cho các tòa nhà dân cư lớn yêu cầu cải thiện 20% hiệu suất năng lượng. Song song đó, Chính phủ cung cấp một chương trình khuyến khích tài chính cho việc trang bị thêm các ngôi nhà. “Chương trình Chứng nhận Năng lượng Tòa nhà” dần dần được mở rộng cho tất cả các loại tòa nhà.
Nước Đức cũng đã sử dụng các chương trình để xây dựng và tân trang lại hiệu quả năng lượng. Các khoản vay ưu đãi cho các công trình xây dựng nhà ở mới và cải tạo các tòa nhà dân cư, thành phố và xã hội đặt ra các tiêu chuẩn ngày càng cao hơn về hiệu quả năng lượng. Với sự tài trợ của Chính phủ là 2 tỷ EUR vào năm 2016, các chương trình đã sử dụng các khoản đầu tư là 45 tỷ EUR, gần một nửa trong số đó được chi trực tiếp cho các biện pháp tiết kiệm năng lượng. Trong năm 2016, hơn 400.000 đơn vị dân cư tư nhân đã được cấp vốn và tạo ra 286.000 việc làm. Các tòa nhà được trợ cấp đã tiết kiệm được 1.730 GWh năng lượng cuối cùng và 619.000 tấn phát thải trong năm 2017. Mỹ đã cung cấp hơn 11 tỷ USD kinh phí kích cầu để xây dựng các chương trình nâng cấp trong các lĩnh vực như nhà ở, doanh nghiệp, tòa nhà Chính phủ và các cơ sở công cộng như trường học và bệnh viện sau cuộc khủng hoảng tài chính. Các chương trình này đã tiết kiệm được khoảng 2 USD chi phí năng lượng cho mỗi 1 USD đầu tư. Hơn 200.000 việc làm đã được tạo ra.
Các chương trình xây dựng xanh có thể kích thích hoạt động kinh tế và tạo việc làm, đồng thời đạt được các mục tiêu về môi trường và xã hội. Chương trình Hiệu quả Năng lượng trong Tòa nhà (PEEB), một sáng kiến của Pháp-Đức, làm việc với năm quốc gia đối tác đầu tiên là Mexico, Morocco, Senegal, Tunisia và Việt Nam, để chuyển đổi lĩnh vực xây dựng. PEEB kết hợp tài trợ hiệu quả năng lượng trong các dự án quy mô lớn với hỗ trợ kỹ thuật thông qua tư vấn chính sách. Điều này có thể được thực hiện thông qua các chương trình tiết kiệm năng lượng cho khu dân cư hoặc thương mại cho các tòa nhà mới hoặc công trình cải tạo, sử dụng quỹ công để thúc đẩy đầu tư tư nhân, thông qua các công cụ như trợ cấp, hoặc các khoản vay ưu đãi. Trường học, bệnh viện hoặc các tòa nhà hành chính có thể đồng thời cải thiện các tiêu chuẩn vệ sinh. Sản xuất năng lượng xanh trong các tòa nhà, cung cấp nhiều ưu đãi cho các hộ gia đình hoặc nhà đầu tư tư nhân. Các chính sách và tiêu chuẩn về công trình xanh cần được phát triển song song, để đảm bảo sự chuyển đổi lâu dài của lĩnh vực xây dựng. Điều này cần đi kèm với việc chuyển giao kiến thức và phát triển các kỹ năng xây dựng và công trình xanh tại địa phương.
Các chương trình xây dựng xanh có thể kích thích hoạt động kinh tế và tạo việc làm, đồng thời đạt được các mục tiêu về môi trường và xã hội
Một số tiêu chí cơ bản có thể được áp dụng dựa trên bối cảnh quốc gia, nhằm tạo lợi thế cho sự phát triển bền vững của ngành Xây dựng trong dài hạn:
Khen thưởng hiệu suất: Các mục tiêu năng lượng cao hơn hoặc hiệu suất carbon thấp nên được thưởng bằng các khuyến khích tài chính cao hơn.
Khuyến khích đối với chứng nhận và dán nhãn thông qua việc đưa các tiêu chí về hiệu quả năng lượng, môi trường vào tài liệu và cho vay mua sắm công, tư nhân một cách có hệ thống.
Đối xử ưu tiên đối với các công trình xanh: Nên ưu tiên các dự án xây dựng xanh, ví dụ như thông qua việc đưa vào các tiêu chí xanh cho mua sắm công hoặc xử lý nhanh giấy phép xây dựng.
Đẩy nhanh các chính sách khí hậu quốc gia: Các chương trình kích thích kinh tế ngắn hạn cần hướng tới khí hậu và phát triển bền vững của một quốc gia. Bằng cách đặt ra các tiêu chí thông minh và hiệu quả cho các công trình xanh, các gói kích cầu ngắn hạn có thể trở thành một công cụ kép để phục hồi kinh tế và bền vững môi trường. Nếu chúng ta làm việc hướng tới các mục tiêu của Liên minh Toàn cầu về Công trình và Xây dựng (GlobalABC) về một lĩnh vực xây dựng và xây dựng không phát thải, hiệu quả và có khả năng phục hồi cao, thì việc ứng phó với khủng hoảng sẽ trở thành một khoản đầu tư cho tương lai.
Tài liệu tham khảo
1. https://www.toronto.ca/city-government/planning-development/official-plan-guidelines/green-roofs/green-roof-bylaw/
2. https://www.greenroofs.com/2011/12/17/current-green-roof-trends-d/cf_chl_captcha_tk
3. https://sdg.iisd.org/commentary/guest-articles/covid-19-stimulus-spending-for-green-construction-means-building-back-better/